Τι είναι η ακροφοβία;
O φόβος του ύψους –γνωστή ως ακροφοβία- είναι μία κατάσταση που επηρεάζει το 3-5% του γενικού πληθυσμού. Δεν είναι απαραίτητα παθολογικός, και αποτελεί πρόβλημα περισσότερο όταν το άγχος που βιώνεται είναι μη ελέγξιμο και μπορεί να οδηγήσει τον ασθενή σε μια κρίση πανικού ή σε αίσθηση ασφυξίας. Σύμφωνα με το DSM-5 αυτή η φοβία ανήκει στην κατηγορία των Ειδικών Φοβιών. Στις ειδικές φοβίες δημιουργείται έντονη και αγχωτική αντίδραση σε συγκεκριμένο ερέθισμα – στην περίπτωση της ακροφοβίας, όταν οι άνθρωποι είναι εκτεθειμένοι στα ύψη. Ο φόβος των υψών είναι φυσική αντίδραση και πρόκειται για ένα μηχανισμό επιβίωσης. Κάποιες φορές η αποφυγή ενός ύψους θα μπορούσε να είναι θετική, όταν οι άνθρωποι νιώθουν ότι είναι σε ριψοκίνδυνο περιβάλλον.
Υπάρχουν μερικοί παράγοντες που φαίνεται ότι αναπτύσσουν και διατηρούν αυτή την φοβία και οι Coelho, Waters, Hine και Wallis (2009) λαμβάνουν υπόψη τόσο τους μη κληρονομικούς όσο και τους κληρονομικούς παράγοντες στο μοντέλο τους. Πρόκειται για ένα ψυχικό φαινόμενο που έχει πολλές αιτίες διότι δεν φαίνεται όλοι οι ασθενείς που υποφέρουν από αυτή την φοβία να την έχουν αναπτύξει συνειδητά ή με μαθημένο τρόπο. Επιπλέον, ανακαλύφθηκε με μια μακροπρόθεσμη μελέτη η οποία πραγματοποιήθηκε από τους Poulton , Davies, Menzies, Langley και Silva (1998) ότι οι συμμετέχοντες που είχαν υποστεί σημαντικές κακώσεις από πτώσεις πριν από την ηλικία των 9 ετών δε είχαν φοβικές αντιδράσεις όταν έγιναν 18.
Μερικοί άνθρωποι εκδηλώνουν ένα μοτίβο της φοβικής συμπεριφοράς όταν εκτίθενται σε ύψη, όπως είναι η αίσθηση άγχους ή ακόμα και η παρουσία κρίσεων πανικού. Σε αυτή την περίπτωση η θεραπεία είναι απαραίτητη, από την στιγμή που παρουσιάζεται υψηλό επίπεδο ακροφοβίας, και το άτομο ίσως προσπαθεί να αποφύγει οποιαδήποτε σημείο που δεν βρίσκεται στο επίπεδο του εδάφους. Η ένταση της αποφυγής εξαρτάται από το πόσο φόβο νιώθει το κάθε άτομο. Είναι ιδιαιτέρως σημαντικό να κατανοεί κάποιος πώς εκδηλώνεται η συμπεριφορά αποφυγής και πώς εντείνεται και κυρίως ποια είναι η κλίμακα του ύψους από όπου ξεκινάει, αρχίζοντας από το να ανεβαίνεις σκάλες μέχρι το να βρίσκεσαι στην άκρη ενός γκρεμού.
Η Εικονική Πραγματικότητα (Vr) είναι ένα μία καλή εναλλακτική τεχνική συγκρινόμενη με την παραδοσιακές τεχνικές έκθεσης στην θεραπεία της ακροφοβίας για τους παρακάτω λόγους. Πρώτον, ο θεραπευτής έχει τον έλεγχο της συνθήκης στην οποία εκτίθεται το άτομο και έτσι η έκθεση γίνεται σταδιακά και ελεγχόμενα, μέχρι το σημείο που ο καθένας αντέχει. Δεύτερον, η θεραπεία επιταχύνεται. Τρίτον, δεν χρειάζεται να γίνει η έκθεση σε εξωτερικά περιβάλλοντα γεγονός το οποίο θα απαιτούσε περισσότερο χρόνο και κόστος. Έρευνες δείχνουν ότι θεραπεία έκθεσης στην πραγματική ζωή είναι το ίδιο αποτελεσματική με την έκθεση σε περιβάλλον Vr. (Emmelkamp, & cols; 2002).
Βιβλιογραφία-Έρευνες
- Antony, M., & Craske, M. (1995). Mastery of your specific phobia: Client workbook. Albany, New York: Graywind Publications.
- Emmelkamp, P., Krijn, M., Hulsbosch, A. M., De Vries, S., Schuemie, M. J. & Van der Mast, C. (2002). Virtual reality treatment versus exposure in vivo: A comparative evaluation in acrophobia. Behaviour Research and Therapy. Vol. 40, 509-516.
- Poulton, R., Davies, S., Menzies, R. G., Langley, J. D., & Silva, P. A. (1998). Evidence for a non-associative model of the acquisition of a fear of heights. Behaviour Research and Therapy, 36(5), 537–544.
